Als geschiedenis in je opstaat
Iris van Santen is projectleider bij het Rijksmuseum. Als tijdens het werken aan een tentoonstelling over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd haar eigen familiegeschiedenis plotseling in beeld komt wordt ze overvallen door een verdriet dat ze niet begrijpt. Verdriet dat zich nestelt in haar buik en dezelfde rugpijn veroorzaakt als die waar haar Nederlands-Molukse vader al jaren last van heeft. Samen met haar vriendin Marjolijn van Heemstra volgt Iris het spoor van haar lichamelijke klachten naar een oude pijn van generaties terug.
Bij de tentoonstelling Revolusi!
‘Als geschiedenis in je opstaat’ is een podcast van de VPRO, OVT, de NPO, Stichting Marjolijn van Heemstra en het Rijksmuseum, met steun van DutchCulture. De podcast komt uit in het kader van de tentoonstelling ‘Revolusi!, Indonesië onafhankelijk‘ in het Rijksmuseum (t/m 5 juni 2022). De tentoonstelling biedt een internationaal perspectief op de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië in de jaren 1945-1949 aan de hand van de verhalen van ruim twintig ooggetuigen, onder wie de grootvader van Iris van Santen.
In de media
Iris en Marjolijn vertelden over hun podcast aan de VPRO-gids en in het radioprogramma Met het oog op morgen (vanaf minuut 35:00). Daarnaast waren ze te gast bij de podcast De Dag, waar ze benadrukten hoe belangrijk het is om de geschiedenis, hoe gitzwart en pijnlijk ook, recht in de ogen aan te kijken.
Aflevering 1: Ik herken en herbeleef
Als tijdens het werken aan een tentoonstelling over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd Iris haar eigen familiegeschiedenis plotseling in beeld komt wordt ze overvallen door een verdriet dat ze niet begrijpt. Verdriet dat zich nestelt in haar buik en dezelfde rugpijn veroorzaakt als die waar haar Nederlands-Molukse vader al jaren last van heeft. Samen met haar vriendin Marjolijn van Heemstra volgt Iris het spoor van haar lichamelijke klachten naar een oude pijn van generaties terug.
Beeld: Iris Frankhuizen
Aflevering 2: Wat een lichaam weet
Iris besluit het spoor van haar fysieke klachten te volgen. Bij een familie-opsteller probeert ze dichter bij haar opa Hans te komen. Marjolijn blijft na de sessie achter met vragen. Als een trauma generaties lang doorwerkt, is elk mens dan een wandelend vat vol oud verdriet? Schrijver Maurits de Bruijn vertelt hoe het trauma van zijn Joodse moeder aanwezig is in zijn leven en zijn lichaam. Bij psychiater Marco Boks wordt duidelijk op welke manieren angst en pijn kunnen doorsijpelen en dat je een geschiedenis zowel feitelijk als lichamelijk kunt kennen.
Beeld: Iris Frankhuizen
Aflevering 3: de nachtzeereis
Iris heeft het gevoel steeds beter te begrijpen waarom en hoe de geschiedenis in haar opstond. Maar er is één ding dat ze nog niet begrijpt: Die angst die ze voelde toen ze maanden geleden bij een lichaamscoach was en die ze zonder erbij na te denken verbond met haar oma en haar vader. Alsof het een herinnering van hen was die op de een of andere manier bij haar terecht kwam. Kun je je iets van een ander herinneren? En zo ja, hoe werkt dat dan?
