De Nacht-Wacht

Over de Nacht-Wacht

In 2021 en 2022 werkt Marjolijn van Heemstra samen met Najat Kaddour aan De Nacht-Wacht. De Nacht-Wacht is een onderzoek van meerdere jaren naar de waarde van de nacht en het donker in een stad met veel te veel licht. Een project met vele vormen en één missie: ons beeld van de duisternis verbeteren. Want de nacht staat niet alleen voor gevaar, maar ook voor vertraging, verbinding, rust en ruimte. Dingen die we in deze hectische tijd goed kunnen gebruiken. De activiteiten van de Nacht-Wacht bouwen toe naar het eerste Amsterdam Dark Festival in 2023.

Vanaf nu trekken we met de Nacht-Wacht elke maand met wisselende experts het donker in. Koop je kaartje via de agenda.

Wil je altijd als eerste op de hoogte zijn van Nacht-Wacht-nieuws? Abonneer je op Marjolijn haar nieuwsbrief. Daarin maken we altijd als eerste nieuwe evenementen bekend.

Het was indrukwekkend. Dankjewel voor deze prachtige ervaring. Ik heb genoten van het duister en ontdekte hoe zeer ik avontuur heb gemist.

Publieksreactie op Over het IJ festival, juli 2021

Wandel mee met de Nacht-wacht

De Nacht-Wacht trekt minstens één keer per maand samen met publiek het donker in. Op vrijdag 21 oktober gaan we in het natuurgebied bij station Holendrecht in Amsterdam op pad met acteur Chiron Holwijn, expert in onzichtbaar worden. Kaartjes zijn binnenkort te koop.

Beeld Chiron: Maaike Schmintz/Anneloor van Heemstra/Corine Datema

Meer info en kaarten

Het was een boeiende wandeling! Sfeervol, donker. Van start tot finish indrukwekkend. Wij gingen verlicht naar huis. Smaakt naar meer. Dank!

Publieksreactie op Over het IJ festival, juli 2021

Achtergrond

Onze samenleving is verslaafd aan licht en snelheid. Het trage, het stille, het duistere blazen we weg met lampen en lawaai. Het is ons denken ingeslopen, onze taal, onze cultuur: hoe donkerder hoe slechter.

Nederland behoort tot de meest lichtvervuilde landen ter wereld, ons donker wordt in razend tempo met uitsterven bedreigd. Het treurige is dat we het nauwelijks merken. Elke generatie groeit op met minder duisternis maar weet niet hoe het vroeger was dus merkt de achteruitgang niet op. Transgenerationeel geheugenverlies, wordt dat genoemd. Een mechanisme dat ervoor zorgde dat wij geleidelijk en zonder enig protest onze sterrenhemel grotendeels verloren. Een land waar je nauwelijks nog beseft dat we onderdeel zijn van een zonnestelsel, een sterrenstelsel, een supercluster.

Maar we verliezen meer dan uitzicht alleen. Het voortdurende licht maakt ons moe en soms zelfs ziek. Het houdt ons lichaam in actieve stand als we eigenlijk zouden moeten rusten. En dan is er nog de impact op ons ecosysteem. Insecten en nachtvlinders cirkelen om lantaarnpalen tot ze dood neervallen, verwarde vogels zingen in het kunstlicht tot ze volledig uitgeput zijn. Vleermuizen verliezen terrein. Talloze dieren raken gedesoriënteerd omdat ze in een oogverblindende wereld niet langer kunnen navigeren op het kompas van de sterrenhemel.

Met de Nacht-Wacht willen we dit geheugenverlies tegengaan door nieuwe herinneringen te maken. Nacht-herinneringen.

Ik wil meewandelen met een nachtwandeling

Wandel mee

Schuifelend slingeren we tussen de bomen door, in een adembenemende, bevrijdende duisternis, die je inmiddels gretig omarmt.

De Theaterkrant, augustus 2022

De nacht-wacht in de media

Marjolijn verschijnt regelmatig in de media om te schrijven en spreken over de nacht (- wacht).

Voor Het Parool schreef Marjolijn een essay: “We moeten weer van het donker gaan houden – samen met de vleermuizen en de glimwormen. Een stad zonder duisternis is een stad zonder ziel.”

We kregen veel mooie reacties op het artikel in De Volkskrant over schemeren: “Wat zou er gebeuren als Nederland massaal aan het schemeren sloeg? Elke dag de overgang van werk naar rust zou markeren, elke dag een uur niets produceren of consumeren, elke dag het besef dat tegenstellingen met elkaar verweven zijn en even, heel even de mogelijkheid voelen een wolf, een vleermuis, de mist te zijn.”

De Nacht-Wacht spotte door haar nachtcamera een bijzonder vogeltje: een blauwstaart, afkomstig uit Siberië. Het Parool schreef erover.

De Volkskrant liep mee met een nachtwandeling op Over het IJ en schreef een mooi verslag. Herien Wensink interviewde Marjolijn voor De Volkskrant. “Samen ’s nachts wandelen is het zinnigste wat je kunt doen”.

Marjolijn van Heemstra, Ruben Hein en Vincent Icke hielden een vurig pleidooi voor het donker van de nacht bij Khalid en Sophie.

De Standaard interviewde Marjolijn: “Dat we leven in een tijd waarin de nacht eigenlijk niet meer bestaat, vind ik zo’n vreemd idee.”

Het boekenprogramma Brommer op zee nodigde Marjolijn uit voor een gesprek over ruimtevaart, astrofobie en het belang van het donker.

Dankjulliewel voor de geweldige ervaring! Ik vond het werkelijk fantastisch. Mijn zoon en ik hebben nog lekker nagepraat in de auto.

Publieksreactie op Zeeland Nazomerfestival, augustus 2022

Het grote glimwormenonderzoek

Twee jaar terug werd bij toeval een kleine kolonie glimwormen (familie van de vuurvlieg) gevonden in het Vliegenbos. Dat was wereldnieuws, want de glimworm is een zeldzaam dier dat in Nederland weinig voorkomt en bovendien in steeds mindere mate. In de zomer van 2022 deden we een eerste onderzoek om meer te leren over de aanwezigheid en verspreiding van deze zeldzame stadgenoot. Ecoloog Emiel van Loon schreef een onderzoekshandleiding en Marjolijn van Heemstra schreef een audioverhaal over glimwormen dat je kon luisteren tijdens je zoektocht.

De eindstand van deze eerste officiële Amsterdamse glimwormentelling: nul exemplaren. Waarschijnlijk was het te droog en te licht. Marjolijn: “Toen we de glimwormen twee jaar geleden per toeval tegenkwamen in het Vliegenbos in Noord vond ik het troostend dat je middenin de zesde uitstervingsgolf een bijzondere diersoort kan vinden vlakbij je huis. Deze zomer hoopte ik weer op troost (wie niet). Maar goed, ik zag dus geen Amsterdamse glimwormen, wel werd ik veel geïnterviewd over glimwormen. En ik heb de hoop niet opgegeven. Twee jaar geleden zagen we ze ineens gloeien in oktober. Helemaal off season, waarschijnlijk een geval van grote klimaatverwarring, maar toch, ik blijf nog even op de uitkijk.”

Interview in Rodi Interview in Folia

Jammer van het afgelopen glimwormenseizoen, maar in elk geval heb je mijn ogen voorgoed geopend!

Deelnemer van het glimwormenonderzoek

De nacht-wacht academie

In de Nacht-Wacht Academie van het najaar van 2021 bereidde een groep jonge ruimtevaarders zich voor op een reis naar Mars.

Hens Zimmerman was op bezoek, we begonnen aan een Marsmoestuin en we proefden een Spirulina milkshake. De maand daarna gingen we samen met commandant André Kuipers gingen aan boord van de SpaceBuzz. Twee kinderen moesten huilen toen ze door middel van virtual en augmented reality de aarde zagen vanuit de ruimte, zó mooi vonden ze het. We luisterden naar een boodschap van Wubbo Ockels, schreven brieven aan moeder aarde en maakten samen met Afval Koningin Frouwkje Smit te gekke ruimtepakken van afval. We dansten alsof we op Mars waren, gaven elkaar complimenten en versierden een eigen gelukskistje.

Nachtwachter Najat maakte van elke bijeenkomt van De Nacht-Wacht Academie een kort verslag.

September 2021
Oktober 2021
November 2021
December 2021

Ik zie de aarde, daar woon ik, we zijn er bijna!

Jonge stadsastronaut in de SpaceBuzz ervaring tijdens de Nacht-Wacht academie

De Nacht-Wacht en Hotel isis

Op 23 april 2021 nam De Nacht-Wacht voor de eerste keer de lobby over van hotel Isis aan het Amsterdamse Spreeuwenpark voor een live en coronaproof radioprogramma over de nacht en sterren. Te gast in de radioshow waren hoteleigenaar Mohammed met een verhaal over de Egyptische piramides en sterrenbeelden en de piepjonge zangeres Hayat. Hotelgasten hoorden de radioshow live op boxjes in hun kamer. Nog voor zonsopgang werden de hotelgasten opgehaald om in het Vliegenbos een wandeling te maken met begeleidende audio: een verhaal over duisternis, transformatie en herinneringen aan het Vliegenbos.

Foto: Vincent van den Brink

Bekijk de mini-docu